Dikkat! Bakanlar Kurulu, Nakit Sermaye Artışı Yapan Şirketlere Getirilen Faiz İndiriminin Hesabında Esas Alınacak Oranları Belirledi.

Bilindiği üzere, şirketlerin kredi ağırlıklı bilançodan öz kaynak ağırlıklı bilanço yapısına geçebilmeleri için; nakit sermaye konulmasını teşvik edecek, ortaklar açısından ise nakit sermayenin alternatif maliyetini karşılayacak bir düzenleme yapılması gerekiyordu. Buna ilişkin düzenleme ise, 07.04.2015 tarih ve 29319 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6637 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile hayata geçirilmiştir. 15.4.2015 tarihli ve 2015/18 Sıra No.lu Sirkülerimizde ayrıntıları açıklanan bu düzenleme ile, sermaye şirketlerinin nakit sermaye ödemelerine faiz indirimi getirilerek, sermaye şirketlerinin nakit sermaye artırımları teşvik edilmiş, Bakanlar Kurulu'na da ilgili düzenlemede % 50 olarak belirlenen indirim oranlarını farklılaştırma, artırma ve azaltma yetkisi verilmiştir.

Bakanlar Kurulu da, bu yetkisini 30.06.2015 tarih ve  29402 sayılı Resmi Gazetede yayımladığı 2015/7910 sayılı Kararname ile kullanarak, şirketlerin hukuki durumları ve çeşitli kriterleri esas alarak kanuni indirim oranını farklılaştırmak suretiyle yeniden belirlemiş bulunmaktadır.

1) 6637 Sayılı Kanunla Yapılan Faiz İndirimi Teşvik Düzenlemesi Neydi?

Sermaye şirketlerinin nakit sermaye ödemelerine faiz indirimi müessesesi 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 10. maddesinin birinci fıkrasına 6637 sayılı Kanunla eklenen (ı) bendi ile düzenlenmiştir. Yapılan bu düzenleme 1 Temmuz 2015 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. Söz konusu bent hükmü aynen aşağıdadır:

"ı) Finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ile kamu iktisadi teşebbüsleri hariç olmak üzere sermaye şirketlerinin ilgili hesap dönemi içinde, ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarındaki nakdi sermaye artışları veya yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı üzerinden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan "Bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı" dikkate alınarak, ilgili hesap döneminin sonuna kadar hesaplanan tutarın %50'si.

Bu indirimden, sermaye artırımına ilişkin kararın veya ilk kuruluş aşamasında ana sözleşmenin tescil edildiği hesap döneminden itibaren başlamak üzere izleyen her bir dönem için ayrı ayrı yararlanılır. Sonraki dönemlerde sermaye azaltımı yapılması hâlinde azaltılan sermaye tutarı indirim hesaplamasında dikkate alınmaz.

Bu bent hükümlerine göre hesaplanacak indirim tutarı, nakdi sermayenin ödendiği ay kesri tam ay sayılmak suretiyle hesap döneminin kalan ay süresi kadar hesaplanır. Matrahın yetersiz olması nedeniyle ilgili dönemde indirim konusu yapılamayan tutarlar, sonraki hesap dönemlerine devreder. Bu bendin uygulanmasında sermaye şirketlerine nakit dışındaki varlık devirlerinden kaynaklananlar dâhil olmak üzere, sermaye şirketlerinin birleşme, devir ve bölünme işlemlerine taraf olmalarından veya bilançoda yer alan öz sermaye kalemlerinin sermayeye eklenmesinden kaynaklanan ya da ortaklar veya bu Kanunun 12 nci maddesi kapsamında ortaklarla ilişkili olan kişilerce kredi kullanılmak veya borç alınmak suretiyle gerçekleştirilen sermaye artırımları, indirim hesaplamasında dikkate alınmaz.

Bu bentte yer alan oranı, şirketlerin aktif büyüklükleri, ortaklarının hukuki niteliği, çalışan personel sayıları ve yıllık net satış hasılatlarına göre veya sermayenin kullanıldığı yatırımdan elde edilen gelirlerin kurumun esas faaliyeti kapsamında olmayan faiz, kâr payı, kira, lisans ücreti, menkul kıymet satış geliri gibi pasif nitelikli gelirlerden oluşmasına göre ya da sermayenin kullanıldığı yatırımların teşvik belgeli olup olmadığına veyahut makine ve teçhizat veya arsa ve arazi yatırımları için sermayenin kullanıldığı alanlar itibarıyla ya da bölgeler, sektörler ve iş kolları itibarıyla ayrı ayrı sıfıra kadar indirmeye veya %100'e kadar artırmaya; halka açık sermaye şirketleri için halka açıklık oranına göre %150'ye kadar farklı uygulatmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir."

2) Hangi Şirketler Nakit Sermaye Artırımlarına Getirilen Faiz İndirimi Teşvikinden Yararlanacak?  

Faiz indirimi teşvik uygulamasından;

- Finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar,

- Kamu iktisadi teşebbüsleri

hariç olmak üzere, sermaye şirketi vasfındaki şirketler yararlanacaktır.

Türk Ticaret Kanunu’nun 124. maddesinde sermaye şirketleri; anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler olarak sayılmıştır. Ayrıca, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 2/1. maddesinde ise, Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş olan anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler ile benzer nitelikteki yabancı kurumların sermaye şirketi olduğu, bu Kanunun uygulanmasında, Sermaye Piyasası Kurulu'nun düzenleme ve denetimine tâbi fonlar ile bu fonlara benzer yabancı fonların da sermaye şirketi sayılacağı hükme bağlanmıştır.

Buna göre, faiz indirimi teşvikinden;

- Anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerile benzer nitelikteki yabancı kurumlar,

- Sermaye Piyasası Kurulu'nun düzenleme ve denetimine tâbi fonlar ile bu fonlara benzer yabancı fonlar

Öte yandan, finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ile kamu iktisadi teşebbüslerinin faiz indirimi teşvik uygulamasından yararlanmaları kanunen mümkün bulunmamaktadır.

3) Faiz İndirimi Teşviki Kapsamına Hangi Sermaye Artırımları Girmektedir?

Faiz indirimi teşviki kapsamına,

- Sermaye şirketlerinin ilgili hesap dönemi içinde, ödenmiş veya çıkarılmış sermayelerindeki nakdi artışlar,

- Yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı

girmektedir. Nakit sermaye artışından kasıt, 6102 sayılı TTK hükümlerine göre bankaya bloke yapılarak yapılan artırımlardır.

4) Faiz İndirimi Hesabında Hangi Sermaye Artırımları Nakit Sermaye Artışı Olarak Kabul Edilmemektedir?

Gerek Kurumlar Vergisi Kanununun 10. maddesinin (ı) bendi ve gerekse 2015/7910 sayılı Kararnamede yapılan açıklamalara göre, sermaye şirketlerine; nakit dışındaki varlık devirlerinden kaynaklananlar dâhil olmak üzere,

- Sermaye şirketlerinin birleşme, devir ve bölünme işlemlerine taraf olmalarından veya

- Bilançoda yer alan öz sermaye kalemlerinin sermayeye eklenmesinden kaynaklanan ya da

- Ortaklar veya bu Kanunun 12. maddesi kapsamında ortaklarla ilişkili olan kişilerce kredi kullanılmak veya borç alınmak suretiyle gerçekleştirilen

sermaye artırımları, indirim hesaplamasında dikkate alınamayacaktır.

5) Faiz İndirimi Hesabında Kullanılacak İndirim Oranları

Yukarıda da ifade edildiği üzere, kanuni düzenlemede genel indirim oranı % 50 olarak belirlenmiş, bu oranın farklılaştırılması konusunda ise Bakanlar Kurulu'na yetki verilmiştir. Bakanlar Kurulu ise yayımladığı 2015/7910 sayılı Kararnamesi ile, farklılaştırılmış indirim oranlarını belirlemiştir. Kararnamede ile yapılan belirlemeden sonra,

- Genel indirim oranı,

-  Payları borsada işlem gören halka açık sermaye şirketlerinde indirim oranı,

-  Nakit olarak artırılan sermayeyi, yatırım teşvik belgeli üretim ve sanayi tesisleri ile bu tesislere ait makine ve teçhizat yatırımlarında ve/veya bu yatırımların inşasına tahsis edilen arsa ve arazi yatırımlarında kullanan şirketlerde indirim oranı,

- İndirim oranının sıfır olarak uygulanacağı şirketler ve durumlar

olmak üzere 4 farklı indirim oranı uygulaması ortaya çıkmış bulunmaktadır. Nakit sermaye artırımlarında uygulanacak indirim oranının, bu oranlar arasından tespit edilerek, faiz indirimi tutarının hesabında kullanılması gerekmektedir.

a) Genel İndirim Oranı

Faiz indirimi hesabında dikkate alınacak genel indirim oranı, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10. maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde düzenlenmiştir.  Genel indirim oranı, % 50’dir.

b) Payları Borsada İşlem Gören Halka Açık Şirketlerde İndirim Oranı

2015/7910 sayılı Kararnamede; KVK’nın 10/ı bendinde belirtilen % 50 oranına; payları borsada işlem gören halka açık sermaye şirketlerinden, indirimden yararlanılan yılın sonu itibarıyla, Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş. nezdinde borsada işlem görebilir nitelikte pay olarak izlenen payların nominal tutarının ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermayeye oranı;

- % 50 ve daha az olanlar için 25 puan,

- % 50‘nin üzerinde olanlar için 50 puan

ilave edilmek suretiyle indirim uygulanacağı belirtilmiştir.

Buna göre, indirim oranı, faiz indiriminin uygulanacağı yılın son günü itibariyle halka açıklık oranı;

- % 50’den az olanlar için % 75,

- % 50’nin üzerinde olanlar için % 100

olarak uygulanacaktır.

c) Nakit Olarak Artırılan Sermayeyi, Yatırım Teşvik Belgeli Üretim ve Sanayi Tesisleri İle Bu Tesislere Ait Makine ve Teçhizat Yatırımlarında ve/veya Bu Yatırımların İnşasına Tahsis Edilen Arsa ve Arazi Yatırımlarında Kullanan Şirketlerde İndirim Oranı

2015/7910 sayılı Kararnamede;  nakdi olarak artırılan sermayenin, yatırım teşvik belgeli üretim ve sanayi tesisleri ile bu tesislere ait makine ve teçhizat yatırımlarında ve/veya bu tesislerin inşasına tahsis edilen arsa ve arazi yatırımlarında kullanılması durumunda, yatırım teşvik belgesinde yer alan sabit yatırım tutarı ile sınırlı olmak üzere 25 puan ilave edilmek suretiyle söz konusu indirimin uygulanacağı belirtilmiştir.

Buna göre, nakit artırılan sermayenin, yatırım teşvik belgeli üretim ve sanayi tesisleri ile bu tesislere ait makine ve teçhizat yatırımlarında ve/veya bu yatırımların inşasına tahsis edilen arsa ve arazi yatırımlarında kullanılması durumunda indirim oranı, teşvik belgesinde yer alan sabit yatırım tutarıyla sınırlı olmak üzere % 75 olarak uygulanacaktır.  

d) İndirim Oranının Sıfır Olarak Uygulanacağı Şirketler ve Durumlar

2015/7910 sayılı Kararnameye göre, aşağıda sayılan şirketlerde veya durumlarda indirim oranı sıfır olarak uygulanacaktır:  

- Gelirlerinin % 25 veya fazlası, faiz, kâr payı, kira, lisans ücreti, menkul kıymet satış geliri gibi pasif nitelikli gelirlerden oluşan sermaye şirketleri,

- Aktif toplamının % 50 veya daha fazlası bağlı menkul kıymetler, bağlı ortaklıklar ve iştirak paylarından oluşan sermaye şirketleri,

- Artırılan nakdi sermayenin başka şirketlere sermaye olarak konulan veya kredi olarak kullandırılan kısmı,

- Arsa ve arazi yatırımı yapan sermaye şirketlerinde arsa ve arazi yatırımına tekabül eden kısım,

- 09.03.2015 tarihinden 01.07.2015 tarihine kadar olan dönemde, sermaye azaltımına gidilmiş olması halinde, 01.07.2015 tarihinden sonra artırılan sermaye tutarının azaltılan sermaye tutarına tekabül eden kısmı.

6) İndirime Esas Faiz Tutarı Nasıl Hesaplanacak?

Kurumlar vergisi matrahından indirilecek indirim tutarı aşağıdaki formül yardımıyla hesaplanacak olup, indirim oranı sıfır olarak uygulanan şirket ve durumlarda böyle bir hesaplama yapılmasına gerek bulunmamaktadır. Ayrıca, indirim hesaplaması süreklilik arz etmekte olup, her yıl yapılacak indirimin, o yılın faiz oranına göre yeniden hesaplanması gerekecektir.

KV Matrahından İndirilecek Tutar = (Nakit Artırılan Sermaye Tutarı x Bankalarca Açılan TL Cinsinden Ticari Kredilere Uygulanan Ağırlıklı Yıllık Ortalama Faiz Oranı)  x Süre (Ay) x İndirim oranı

7) İndirim Uygulamasından Hangi Dönemden İtibaren Yararlanılacak?

Bu indirimden, sermaye artırımına ilişkin kararın veya ilk kuruluş aşamasında ana sözleşmenin tescil edildiği hesap döneminden itibaren başlamak üzere izleyen her bir dönem için ayrı ayrı yararlanılabilecektir. Yani, nakit konulan sermayenin ticaret siciline tescil edilmiş olması, indirim için zorunludur Sonraki dönemlerde sermaye azaltımı yapılması halinde azaltılan sermaye tutarı indirim hesaplamasında dikkate alınmayacaktır. Hesaplanacak indirim tutarı, nakdi sermayenin ödendiği ay kesri tam ay sayılmak suretiyle hesap döneminin kalan ay süresi kadar hesaplanacaktır. İndirim uygulamasından yararlanmak için, sermayenin artırılması yeterli olmayıp, ödemenin fiilen yapılmış olması gerekmektedir.

8) İlgili Dönemde İndirilemeyen Tutarlar Sonraki Yıllara Devredilebilir Mi? 

Matrahın yetersiz olması nedeniyle ilgili dönemde indirim konusu yapılamayan tutarlar, sonraki hesap dönemlerine devredilebilecektir. Kanuni düzenlemede herhangi bir hüküm bulunmadığından, matrah yetersizliği halinde sonraki döneme/dönemlere devredecek indirim tutarının enflasyon oranı veya herhangi başka bir katsayıyla endekslenmesi mümkün bulunmamaktadır. Ayrıca, sonraki döneme devreden indirim tutarı için hak düşürücü bir zamanaşımı süresi de söz konusu değildir.

f) Uygulamanın Yürürlük  Tarihi  

6637 sayılı Kanunun 26/a maddesinde, 5520 sayılı Kanunun 10. maddesinin birinci fıkrasına eklenen (ı) bendinin 1 Temmuz 2015 tarihinde yürürlüğe gireceği hükme bağlanmıştır.

Buna göre, söz konusu düzenleme 1 Temmuz 2015 tarihinde yürürlüğe gireceğinden, bu tarihten itibaren

- Ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarındaki nakdi sermaye artışları veya

- Yeni kurulacak sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı indirim hesabında dikkate alınacaktır.

Saygılarımla.
Tarih                     : 04.07.2015

Abdullah TOLU
Yeminli Mali Müşavir
TOLUEN YMM DENETİM VE DANIŞMANLIK